Điều đáng lưu ý có đến 80% tổng số vụ cháy xảy ra vào ban đêm và ngoài giờ hoạt động của chợ, nguyên nhân gây cháy chủ yếu là do sự cố hệ thống điện, việc sử dụng thiết bị tiêu thụ điện không bảo đảm an toàn PCCC, do bất cẩn trong việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thắp hương thờ cúng.

Thời gian qua, các cấp, các ngành và đặc biệt là lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, biện pháp tăng cường công tác PCCC nhằm bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh doanh dịch vụ của các chợ, trung tâm thương mại như: tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức PCCC, phát động phong trào quần chúng PCCC; tổ chức kiểm tra, hướng dẫn khắc phục những sơ hở, thiếu sót có nguy cơ dẫn đến cháy nổ, đặc biệt là xử lý nghiêm những hành vi vi phạm quy định PCCC… Đến nay, ý thức của tiểu thương, ban quản lý chợ, người dân có nâng lên, tuy nhiên tại các chợ vẫn còn tồn tại nhiều lỗi vi phạm về PCCC, nguy cơ cháy và các điều kiện dẫn đến cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản luôn luôn tiềm ẩn tại đây.

Trên thực tế đã xảy ra nhiều vụ cháy tại các chợ truyền thống và TTTM, như vụ cháy xảy ra vào khoảng 20 giờ 35 phút tối ngày 11/10/2021, Tổng đài 114 Trung tâm thông tin chỉ huy – Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH – Công an TP HCM nhận tin báo cháy của người dân tại ki-ốt bán vàng mã trong chợ Nhị Thiên Đường (quận 8).

Nhận thấy khu vực cháy có chứa nhiều hàng hoá, vật phẩm rất dễ cháy lan, cháy lớn, vì vậy Trung tâm thông tin chỉ huy đã điều động Đội Công tác chữa cháy và các Đội Cảnh sát PCCC&CNCH Công an Quận 8, Quận 5, Quận 6 đến hiện trường.

Khi Cảnh sát đến nơi, ki-ốt đang bị khoá cửa. Từ bên trong có nhiều khói đen đùn ra ngoài, có nguy cơ cháy lan ra xung quanh. Bên trong ki-ốt còn là nơi buôn bán vàng mã, đồ thợ tự nên rất dễ bắt lửa. Cảnh sát đã dùng máy cắt phá cửa và triển khai lăng phun từ nhiều hướng, khống chế ngọn lửa và dập tắt hoàn toàn sau 10 phút. Hoả hoạn không gây thương vong về người nhưng đã khiến tài sản trong diện tích 2/4 m2 ki-ốt bị thiêu rụi. Thiệt hại về tài sản khoảng 1 triệu đồng. Nhờ triển khai chữa cháy nhanh chóng, Cảnh sát PCCC đã kịp bảo vệ được khoảng 130 ki-ốt khác trong chợ. Theo tìm hiểu, nguyên nhân hoả hoạn có thể do tàn thuốc lá bay từ bên ngoài vào sạp ki-ốt (nơi chứa nhiều vàng mã, đồ thờ tự) dẫn đến việc bắt lửa, gây cháy.

Vào khoảng 2 giờ 30 phút ngày 27/3/2022, Công an huyện Châu Phú (tỉnh An Giang) tiếp nhận tin báo từ người dân xảy ra vụ cháy tại Trung tâm Thương mại thị trấn Cái Dầu (thuộc ấp Bình Hoà, TT.Cái Dầu).

Thời điểm ngọn lửa bùng phát, anh Nguyễn Anh Tú ( 39 tuổi) – ở trong khu chợ, vừa thức dậy để nạo dừa bán thì nghe có tiếng nổ lớn kèm theo cháy tại shop của Dũng Ly – cách chỗ của anh Tú khoảng 10 m, nên anh tri hô cho người dân địa phương đến dập lửa và điện báo cho lực lượng Công an đến chữa cháy.

Sau khi tiếp nhận tin báo, Công an huyện Châu Phú kết hợp với lực lượng Cảnh sát PCCC và Công an các huyện lân cận đến hỗ trợ và dập tắt đám cháy. Đến khoảng 4 giờ sáng cùng ngày, đám cháy được dập tắt hoàn toàn.

Vụ cháy không gây thiệt hại về người nhưng đã thiêu rụi khoảng 40 ki ốt, chủ yếu là các ki ốt bán vải và hàng hóa dễ cháy khác. Ước tính thiệt hại tài sản của các tiểu thương trong vụ cháy khoảng 5 tỉ đồng.

Ngày 13/7/2022, một đám cháy đã bao trùm khu chợ Đọ Xá ( tỉnh Bắc Ninh), thiêu rụi 120 gian hàng và 4 kiôt với tổng diện tích 1.500m2, ước tính thiệt hại trên 33 tỉ đồng.

Theo đó, khoảng 0h39 ngày 13/7/2022, Công an tỉnh Bắc Ninh nhận được tin xảy ra vụ cháy lớn tại chợ Đọ Xá (phường Ninh Xá, thành phố Bắc Ninh).

Ngay sau đó, Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, Công an tỉnh Bắc Ninh huy động 12 xe chuyên dụng cùng trên 100 cán bộ, chiến sĩ tới hiện trường dập lửa.

Thời điểm này, đám cháy đã bao trùm khu vực trong chợ với 120 gian hàng và 4 kiôt, tổng diện tích 1.500m2. Sau hơn một giờ tích cực chữa cháy, ngọn lửa được khống chế. Đến khoảng 4h cùng ngày, đám cháy được dập tắt hoàn toàn.

Gần đây nhất, vào trưa ngày 31/1/2023, một vụ cháy lớn sau chợ Long Khánh (khu phố 1, phường Xuân Trung, TP Long Khánh, Đồng Nai) đã khiến 8 ki ốt và nhiều tài sản bên trong bị cháy rụi.

Khoảng 11h40 cùng ngày, người dân phát hiện lửa bốc lên tại dãy ki ốt bán trái cây trên đường Trịnh Hoài Đức, sau lưng chợ Long Khánh. Nhận được tin báo, lực lượng Cảnh sát PCCC – Công an tỉnh Đồng Nai và Công an TP Long Khánh đã điều động nhiều cán bộ, chiến sĩ và xe chuyên dụng đến hiện trường dập lửa.

Sau khoảng 30 phút, lực lượng chức năng đã dập tắt được đám cháy.

Từ thực tế trên, để đảm bảo an toàn PCCC đối với chợ và trung tâm thương mại, Phòng PC07- Công an TP HCM đưa ra khuyến cáo như sau:

1. Không để hàng hóa lấn chiếm khoảng cách giữa các lô, sạp hàng đã quy định.

2. Tuyệt đối không kinh doanh, tàng trữ, sử dụng các chất đặc biệt nguy hiểm cháy nổ như xăng dầu, cồn, ga và hóa chất dễ cháy khác ở trong lòng chợ.

3. Có niêm yết nội quy PCCC, biển cấm lửa, cấm hút thuốc ở những nơi có nguy hiểm về cháy, nổ. Trường hợp cần thiết phải sử dụng lửa, nguồn nhiệt phải bố trí khu vực riêng biệt và có các biện pháp đảm bảo an toàn PCCC.

4. Tuyệt đối không thắp đèn, nến, hương thờ cúng và đốt vàng mã trong lòng chợ và trung tâm thương mại.

5. Tách riêng hệ thống điện phục vụ kinh doanh, hệ thống điện chiếu sáng bảo vệ, hệ thống điện phục vụ thoát nạn và chữa cháy.

6. Để hàng hóa dễ cháy có khoảng cách an toàn đến bóng điện, chấn lưu đèn nê ông, bảng điện tối thiểu 0,5m.

7. Không sử dụng vật liệu dễ cháy để trang trí nội thất, làm tường, vách ngăn, trần, quầy sạp hàng.

8. Bố trí hàng hóa, ngành hàng không cháy hoặc khó cháy xen kẽ giữa các ngành hàng, dãy hàng dễ cháy.

9. Không làm thêm mái che, mái vẩy cũng như không bố trí quầy sạp, bãi để xe và không để vật tư, hàng hóa trong khoảng cách ngăn cháy giữa các khối nhà trong khu vực chợ với các khu vực lân cận.

10. Trang bị phương tiện chữa cháy phục vụ việc thoát nạn, cứu người phù hợp với quy mô, tính chất nguy hiểm cháy nổ.

11. Xây dựng và tổ chức thực tập phương án chữa cháy, cứu người trong tình huống xảy ra cháy lớn phức tạp nhất.

12. Khi xảy ra cháy tìm mọi cách báo cháy nhanh nhất cho lực lượng Cảnh sát PCCC theo số máy 114, phối hợp với các đơn vị chức năng nơi gần nhất nhanh chóng tổ chức dập tắt đám cháy trong thời gian sớm nhất./.

Phòng Cảnh sát PCCC & CNCH CA TPHCM